وحید شقاقی با اشاره به برنامه هفتم توسعه، میگوید: در مورد برنامه هفتم، آنچه که فعلا آماده شده، با انتظارات بسیار فاصله دارد و یک برنامه بسیار ضعیفی است که پارادایم آن هم بیشتر موج دوم است. مفهوم موج دوم این است که بیشتر معطوف به انقلاب صنعتی دوم میشود و عناصر قرن بیست و یکم مثل انقلاب صنعتی سوم و چهارم دیده نشده و یا اصلا فهمیده نشده است.
وی با بیان اینکه برنامه هفتم با چالشهای عدیدهای مواجه است، میافزاید: اگر برنامه هفتم به همین شکل تصویب شود، به طور قطع شکاف تمدنی ایران با کشورهای همسایه را بیشتر خواهد کرد و به هیچعنوان پاسخگوی جهان قرن بیست و یکمی نیست.
این کارشناس اقتصادی با ذکر این نکته که موضوعیت اصلی برنامه هفتم، روی پیشرفت عدالتمحور با تکیه بر رشد اقتصادی ۸ درصدی بهرهورمحور است، عنوان میکند: تحقق این امر، نیازمند این است که پارادایم برنامه هفتم، مبتنی بر اقتصاد دانشبنیان تنظیم شود، ولی آنچه که من از برنامه هفتم دیدم، همچنان تفکر حاکم، موج دوم است و محوریت آن، موج دوم صنعت است.
شقاقی تصریح میکند: در واقع تمام آرزوی برنامه هفتم این است که موج دوم صنعت را بتواند تکمیل کند؛ در حالی که اگر اخبار روز را بخوانید، میبینید که کشورهای عربستان، امارات، ترکیه و کشورهای کوچک عربی، خودشان را برای موج سوم آماده میکنند؛ آن هم در حوزه اقتصاد کوانتوم، اقتصاد هوشمند، اقتصاد مجازی، اقتصاد زیستی و انرژیهای تجدیدپذیر. در حال حاضر کشورهای پیرامونی ایران، اقدامات بسیار بزرگی را با سرمایهگذاریهای بسیار عظیم شروع کردهاند.
وی تاکید میکند: به طور قطع آنچه که موجب میشود یک انسان یا یک کشور به پیشرفت برسد، اندیشه نوین است. ما با اندیشههای کهنه اقتصادی، با تفکرات منسوخشده اقتصادی یا تفکرات موج دوم صنعت، امکان رقابت با کشورهای همسایه را نخواهیم داشت. با این روشها، نه بهرهوری رشد خواهد کرد و نه اقتصاد دانشبنیان محقق میشود.
این اقتصاددان متذکر میشود: بر این اساس، اولین پیشنهاد و توصیه من به نگارندگان برنامه هفتم و مسوولانی که در فرایند تصویب برنامه هفتم خواهند بود، این است که پارادایم برنامه هفتم با دانشبنیانی اقتصاد همراه باشد. در واقع اگر قرار باشد رشد اقتصادی ۸ درصدی مبتنی بر بهرهوری اتفاق بیفتد، با تفکرات اقتصادی منسوخ شده و با تکیه بر سرمایههای موج دوم، امکان رقابت با رقبا وجود ندارد و رشد اقتصادی بالا در شرایط تحریمی نیز اتفاق نمیافتد.
شقاقی یادآور میشود: از این منظر، نگارندگان و مصوبکنندگان برنامه هفتم، باید یک برنامه مترقی متناسب با دهه سوم قرن بیست و یکم باید آماده کنند. این برنامه فکر میکنم برای ۱۰۰ سال یا ۲۰۰ سال قبل مناسب بود، ولی برای امروز، برنامه هفتم به هیچوجه پاسخگو نیست.
وی با بیان اینکه ما با موج دوم نمیتوانیم در برابر نظام ثروت موج سوم قرار بگیریم، میگوید: موج سوم ثروتساز است. شرکتهایی که در موج سوم بودند را که نگاه کنیم، میبینید به سرعت به ثروتهای افسانهای رسیدند. بر این اساس، ادبیات برنامه هفتم باید به اقتصاد دانشبنیان و عناصر موج سوم معطوف شود.